Melkweg
Article
May 17, 2022
De Melkweg is de melkweg die ons zonnestelsel omvat, met de naam die het uiterlijk van de melkweg vanaf de aarde beschrijft: een wazige lichtband die aan de nachtelijke hemel te zien is, gevormd door sterren die niet afzonderlijk met het blote oog kunnen worden onderscheiden. De term Melkweg is een vertaling van het Latijn via lactea, van het Griekse γαλακτικός κύκλος (galaktikos kýklos), wat 'melkcirkel' betekent. Vanaf de aarde ziet de Melkweg eruit als een band omdat de schijfvormige structuur van binnenuit wordt bekeken. Galileo Galilei loste de lichtband voor het eerst op in afzonderlijke sterren met zijn telescoop in 1610. Tot het begin van de jaren twintig dachten de meeste astronomen dat de Melkweg alle sterren in het heelal bevatte. Na het Grote Debat van 1920 tussen de astronomen Harlow Shapley en Heber Curtis, toonden waarnemingen door Edwin Hubble aan dat de Melkweg slechts een van de vele sterrenstelsels is. De Melkweg is een balkspiraalstelsel met een geschatte zichtbare diameter van 100.000-200.000 lichtjaar. Recente simulaties suggereren dat een gebied van donkere materie, dat ook enkele zichtbare sterren bevat, zich kan uitstrekken tot een diameter van bijna 2 miljoen lichtjaar. De Melkweg heeft verschillende satellietstelsels en maakt deel uit van de Lokale Groep van sterrenstelsels, die deel uitmaakt van de Virgo Supercluster, die zelf een onderdeel is van de Laniakea Supercluster. Er wordt geschat dat het 100-400 miljard sterren bevat en ten minste dat aantal van planeten. Het zonnestelsel bevindt zich in een straal van ongeveer 27.000 lichtjaar van het galactische centrum, aan de binnenrand van de Orion-arm, een van de spiraalvormige concentraties van gas en stof. De sterren in de binnenste 10.000 lichtjaar vormen een uitstulping en een of meer balken die uit de uitstulping stralen. Het galactische centrum is een intense radiobron die bekend staat als Sagittarius A*, een superzwaar zwart gat van 4.100 (± 0,034) miljoen zonsmassa's. Sterren en gassen op een groot aantal afstanden van het Galactische Centrum draaien met een snelheid van ongeveer 220 kilometer per seconde. De constante rotatiesnelheid lijkt in tegenspraak met de wetten van de Kepler-dynamica en suggereert dat veel (ongeveer 90%) van de massa van de Melkweg onzichtbaar is voor telescopen en geen elektromagnetische straling uitzendt of absorbeert. Deze vermoedelijke massa wordt "donkere materie" genoemd. De rotatieperiode is ongeveer 240 miljoen jaar in de straal van de zon. De Melkweg als geheel beweegt zich met een snelheid van ongeveer 600 km per seconde ten opzichte van extragalactische referentiekaders. De oudste sterren in de Melkweg zijn bijna net zo oud als het heelal zelf en zijn dus waarschijnlijk kort na de donkere middeleeuwen van de oerknal gevormd. Op 12 mei 2022 maakten astronomen voor het eerst de afbeelding bekend van Sagittarius A*, het superzware zwarte gat in het centrum van het Melkwegstelsel.